Artykuł
Kondratowice
Jest to duża osada przyfolwarczna rozbudowana następnie w związku z uprzemysłowieniem, położona na wys. 167 m. Na pd. wsch. od niej przepływa w odległości 500 m Mała Ślęza. Wykopaliska archeologiczne stwierdziły tu osady kultury łużyckiej i okresu wpływów rzymskich. Pierwsza wzmianka historyczna pochodzi z 1411 r. pod nazwą Gunratowicz. Niemcy używali ostatnio nazwy Kurtwitz. W okresie ostatniej wojny w Kondratowicach była filia obozu jenieckiego, w której przebywali jeńcy francuscy i radzieccy. Mieszkali oni w baraku w pn. wsch. części miejscowości, w którym obecnie jest punkt skupu ziemniaków, a pracowali w gospodarstwie rolnym i cukrowni. W centrum miejscowości znajduje się pałac zbudowany w 1891 r. otoczony z trzech stron fosą, a od zach. parkiem o pow. 2 ha z niezbyt starym drzewostanem. W pałacu mieści się obecnie Gminny Ośrodek Kultury. Jest to budynek jednopiętrowy z dachem czterospadowym. Elewacje ozdobione gzymsami między kondygnacyjnymi, wieńczącymi i podokiennymi, a także częściowo boniowaniem. Główne wejście od wschodu z czterema pilastrami na pozornym ryzalicie, nad oknem piętra kartusz z datą budowy. Okna w większości mają ozdobne obramienia. Przed wejście prowadzi droga z kamiennym mostem na fosie. Od strony parku dobudowano nową przybudówkę psującą wygląd budynku. Do zabytków należy też zespół dworca kolejowego z przełomu XIX i XX w. składający się z budynku dworcowego częściowo jednopiętrowego z cegły licówki oraz również jednopiętrowego budynku mieszkalnego. W związku z tym, że do 1975 r. była tu i obecnie jest ponownie siedziba gminy, są tu punkty skupu, warsztaty usługowe oraz sklepy i bar.
Wojciech Bochnak











